Ο Αστερισμός Του Κενταύρου

Ο αστερισμός του Κενταύρου. Στην φωτογραφία φαίνονται χαμηλά ο α και β Κενταύρου
και λίγο πιο δίπλα ο αστερισμός Σταυρός του Νότου.
Photo Credit: Eckhard Slawik

Ο αστερισμός του Κενταύρου βρίσκεται εξολοκλήρου στο Νότιο Ουράνιο Ημισφαίριο, ωστόσο είναι αμφιφανής στην Ελλάδα. Ένα μεγάλο μέρος του είναι ορατό από την χώρα μας κατά τις ανοιξιάτικες νύχτες. (Ξεκινώντας από τον Μάρτιο στις πιο νότιες περιοχές έως τον Ιούλιο. Οι καλύτεροι μήνες για την παρατήρηση του από την Ελλάδα είναι ο Απρίλιος, ο Μάιος και ο Ιούνιος, όπου φαίνεται ένα μεγάλο μέρος του.) Συνορεύει με τους αστερισμούς Ύδρα, Λύκο, Διαβήτη και Νότιο Σταυρό.

Τα αστέρια του σχηματίζουν την μορφή ενός αλογόμορφου άνδρα. Του δεύτερου αστερισμού με την μορφή ενός αλογόμορφου άνδρα στον ουρανό, με πρώτο τον αστερισμό του Τοξότη. Κατά τον 17ο αιώνα οι Άγγλοι τον αποκαλούσαν Μέγα Κένταυρο για να τον ξεχωρίζουν από τον αστερισμό του Τοξότη. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι αποκαλούσαν τον αστερισμό του Κενταύρου και Pelenor, μία ονομασία που προέρχεται από το Βουνό Πήλιο στην Θεσσαλία όπου και πιστεύεται ότι κατοικούσαν οι Κένταυροι. 

Ο α Κενταύρου, που είναι γνωστός και ως Rigil (Ρίγκιλ), αποτελεί τριπλό αστρικό σύστημα και είναι ο πιο κοντινός σε εμάς φωτεινός αστέρας (αποτελείται αυτόφωτα σώματα) μετά τον ήλιο. Πιο συγκεκριμένα, ο αστέρας "Εγγύτατος", που ανήκει στο τριπλό αστρικό σύστημα του α Κενταύρου, είναι ο πλησιέστερος στη Γη αστέρας - σε απόσταση περίπου 4,3 έτη φωτός - μετά τον Ήλιο. Ο β Κενταύρου, είναι διπλός αστέρας, και είναι γνωστός με το όνομα Χαντάρ. Ο Ρίγκιλ και ο Χαντάρ, τα πόδια του Κενταύρου, που είναι και τα λαμπρότερα άστρα του, αποτελούν καλοί δείκτες για τον Νότιο Σταυρό. Ο δ Κενταύρου αποτελεί την "ουρά του αλόγου". Ο ω Κενταύρου είναι το ωραιότερο παράδειγμα σφαιρωτού σμήνους σε ολόκληρο τον ουρανό. Είναι γνωστό και ως NGC 5139 και περιέχει περισσότερους από 1 εκατομμύριο αστέρες. 

Το σφαιρωτό σμήνος ω Κενταύρου.
Photo Credit: ESO

Ο Κένταυρος περιέχει πολλά αστρικά σμήνη και νεφελώματα. Ο V803 Κενταύρου είναι ο νάνος καινοφανής αστέρας με τις πιο συχνές εκρήξεις - κάθε 23 ώρες - που γνωρίζουμε. Διαφέρει ριζικά από τους συνηθισμένους καινοφανείς, καθώς αποτελείται από δύο λευκούς νάνους. Το Νεφέλωμα Boomerang απέχει περίπου 5.000 έτη φωτός από εμάς, ενώ το IC 2944 είναι νεφέλωμα εκπομπής με σφαιρίδια Μποκ. Ένας σημαντικότατος Γαλαξίας στον αστερισμό του Κενταύρου είναι ο σφαιροειδής ελλειπτικός γαλαξίας NGC 5128, του οποίου ο πυρήνας είναι η ραδιοπηγή "Κένταυρος Α" και απέχει από τη Γη περίπου 10 εκατομμύρια έτη φωτός.

Σκοτεινές λωρίδες σκόνης στον ελλειπτικό γαλαξίας Α του Κενταύρου.
Photo Credit: ESO

Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία, ο Κένταυρος ήταν ο καρπός της παράνομης σχέσης του Κρόνου και της Φιλύρας. Ο Κρόνος ήταν ο βασιλιάς των Τιτάνων. Μία μέρα η σύζυγος του Ρέα τους συνέλαβε, και τότε ο Κρόνος μεταμορφώθηκε σε άλογο και έφυγε μακρυά. Αργότερα, η νύμφη Φιλύρα γέννησε τον Χείρωνα, ο οποίος ήταν μισός άνθρωπος και μισός άλογο. Ήταν σοφός δάσκαλος των τεχνών και της ιατρικής. Μαθητής του ήταν ο Ασκληπιός και ο Αχιλλέας. Ο Χείρωνας σκοτώθηκε κατά λάθος από τον Ηρακλή, όταν τον τραυμάτισε με ένα δηλητηριασμένο βέλος από το αίμα της Λερναίας Ύδρας. 

Ο Χείρωνας ζούσε σε μία σπηλιά στο βουνό του Πηλίου. Σύμφωνα με τον τοπογράφο μηχανικό και ερευνητή Σωτήρη Σοφία - ο οποίος ισχυρίζεται ότι ανακάλυψε την σπηλιά - πρόκειται για σπήλαιο έκτασης τουλάχιστον 2500 τ.μ. και ύψους 30-40 μέτρων, το οποίο βρίσκεται κοντά στην παραλία της Μηλίνας στο Πήλιο.

Η ετήσια βροχή μετεώρων "Α Κενταυρίδες" κορυφώνεται στις 8 Φεβρουαρίου. Οι διάττοντες αστέρες φαίνονται να ακτινοβολούν από το νότιο αστερισμό του Κενταύρου. Έτσι οι αστροπαρατηρητές στο Νότιο Ημισφαίριο θα έχουν την καλύτερη θέα. Φέτος, η βροχή συμπίπτει με μία νέα σελήνη, καθιστώντας πιο εύκολη την παρακολούθησή της. Το ακτινοβόλο σημείο είναι κοντά στον φωτεινό αστέρι Χαντάρ, ή β Κενταύρου. Αυτή η βροχή δεν έχει καλή απόδοση, αφού παράγει συνήθως περίπου έξι διάττοντες αστέρες ανά ώρα λίγο πριν την αυγή κατά την κορύφωση, με αναμενόμενη ταχύτητα περίπου τα 60 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο (πάνω από 134.000 μίλια ανά ώρα).

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ειρήνη Μαντζουράνη

Facebook Page: https://www.facebook.com/nightskygreece