Παρασκευή 20 Φεβρουαρίου 2015

Ιχθύες: Τα Ψάρια

Ο Αστερισμός των Ιχθύων
Photo Credit: B. Fletcher, http://www.scienceandart.com/

Στον ουράνιο θόλο ο αστερισμός των Ιχθύων βρίσκεται σε μία αφανή περιοχή του ουρανού, όπου είναι συγκεντρωμένοι και άλλοι αμυδροί αστερισμοί του νερού. Οι Ιχθύες βρίσκονται μεταξύ των αστερισμών του Πηγάσου και του Υδροχόου, καθώς και του Κριού και του Κήτους, ενώ από πάνω τους είναι η Ανδρομέδα και κάτω το Κήτος. Είναι ο δωδέκατος και τελευταίος ζωδιακός αστερισμός του Ζωδιακού Κύκλου.

Ένας ασφαλής τρόπος να εντοπίσουμε τον αστερισμό των Ιχθύων είναι μέσω του Τετραγώνου του Πήγασου. Το ένα από τα δύο ψάρια βρίσκεται ακριβώς νότια του Τετραγώνου και αναγνωρίζεται από ένα κύκλο αστέρων, ο γνωστός Κυκλίσκος των Ιχθύων.

Δεξιά βρίσκεται το Τετράγωνο του Πήγασου και ακριβώς από κάτω είναι ο Κυκλίσκος, το ένα από τα δύο ψάρια.
Το Τετράγωνο του Πήγασου είναι ο πιο ασφαλής τρόπος εντοπισμού του αμυδρού αστερισμού των Ιχθύων.
Photo Credit & Copyright: Akira Fujii/David Malin Images

Όπως απεικονίζονται στον ουρανό, τα δύο ψάρια φαίνονται να κολυμπούν προς αντίθετες κατευθύνσεις και οι ουρές τους ενώνονται με ένα λώρο. Σύμφωνα με την μυθολογία, τα δύο ψάρια σχετίζονται με την Αφροδίτη και τον γιο της Έρωτα, οι οποίοι στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν από το τέρας Τυφώνα κρύφτηκαν στην όχθη του ποταμού Ευφράτη και μεταμορφώθηκαν σε ψάρια. Για να μην χαθούν δέθηκαν μεταξύ τους με ένα λώρο. Μία άλλη εκδοχή του μύθου αναφέρει ότι ενώ η Αφροδίτη και ο Έρως ήταν κρυμμένοι στην όχθη του ποταμού Ευφράτη το τέρας παραλίγο να τους φτάσει όταν δύο ψάρια κολύμπησαν προς το μέρος τους και τους μετέφεραν σε ασφαλές μέρος. Τα ψάρια αυτά έμειναν αθάνατα στον ουρανό ως ο αστερισμός των Ιχθύων.

Ο αστερισμός αυτός περιλαμβάνει 76 ορατούς αστέρες με γυμνό μάτι, οι περισσότεροι όμως είναι αμυδροί. Το 1690, ο αστρονόμος Johannes Hevelius σε ένα έργο του θεώρησε πως ο αστερισμός των Ιχθύων υποδιαιρείται σε τέσσερις κατηγορίες: ο Βόρειος Ιχθύς, ο Βόρειος Λώρος, ο Νότιος Λώρος και ο Νότιος Ιχθύς. Ο α Ιχθύων αποτελεί τον κόμπο του λώρου που ενώνει τα δύο ψάρια και βρίσκεται 139 έτη φωτός μακρυά. Κοντά στον αστέρα ω Ιχθύων βρίσκεται το Εαρινό Ισημερινό Σημείο και βρίσκεται 106 έτη φωτός από τη Γη. Είναι το πρώτο αστέρι στα ανατολικά του Κυκλίσκου των Ιχθύων και αναπαριστά το κεφάλι του ψαριού που βρίσκεται κάτω από το Τετράγωνο του Πήγασου. Επίσης στον Κυκλίσκο βρίσκεται το αστέρι ΤΧ, ή αλλιώς γνωστό ως 19, το οποίο έχει ένα λαμπρό ερυθρό χρώμα και βρίσκεται 760 έτη φωτός από τη Γη.

To M74 στον αστερισμό των Ιχθύων.
Photo Credit: ESO/PESSTO/S. Smartt

Το Messier 74, γνωστό και ως NGC 628, είναι ένας σπειροειδής γαλαξίας στον αστερισμό των Ιχθύων. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 32 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη. Εκτιμάται ότι το Μ74 είναι σπίτι σε περίπου 100 δισεκατομμύρια άστρα. Το Μ74 εντοπίζεται 1.5 μοίρα ανατολικά-βορειοανατολικά του αστέρα η Ιχθύων. Είναι πολύ δύσκολο να τον παρατηρήσουμε εκτός και αν ο ουρανός είναι σκοτεινός και ξάστερος, ενώ είναι δύσκολο να τον δούμε σε περιοχές που υπάρχει έντονο πρόβλημα φωτορύπανσης. 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ειρήνη Μαντζουράνη 

Τρίτη 17 Φεβρουαρίου 2015

Τέσσερα Αστρονομικά Γεγονότα, Αυτή Την Εβδομάδα: Ο Άρης Συναντά Την Αφροδίτη

Ζωδιακό Φως, ο Γαλαξίας, ο Δίας και η Αφροδίτη από την Νότια Moravia, στην Τσεχία.
Photo Credit & Copyright: Pavel Karas

Καθώς το φεγγάρι αρχίζει την άνοδο του στο νυχτερινό ουρανό αυτή την εβδομάδα, οι δορυφόροι του Δία κυνηγάνε τις σκιές τους. Ενώ κάπου αλλού στο ηλιακό μας σύστημα, η Θεά του Έρωτα συναντά τον Θεό του Πολέμου.

Σκιές Στον Δία. Την Τετάρτη 18 Φεβρουαρίου, οι δορυφόροι του Δία κάνουν μία σειρά από εμφανίσεις. Πρώτον, η σκιά του ηφαιστειακού δορυφόρου του Δία, Ιώ, κινείται κατά μήκος του δίσκου του αέριου γίγαντα. Παρακολουθήστε από τις 01:13 π.μ. έως τις 03:31 π.μ. ώρα Ελλάδος το θέαμα. Ακολουθεί η Καλλιστώ πίσω από το δυτικό άκρο του Δία στις 04:10 π.μ.. Τέλος, στις 05:35 π.μ. ώρα Ελλάδος, η Ευρώπη έρχεται με τη σειρά της να παίξει κρυφτό, καθώς η σκιά του παγωμένου δορυφόρου έρπει πάνω στις κορυφές των σύννεφων του μεγαλύτερου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος.

O Κομήτης Lovejoy τον Δεκέμβριο του 2014
Photo Credit: Damian Peach

Κομήτης Lovejoy. Αργά το βράδυ της Τετάρτης, 19 Φεβρουαρίου, οι χρήστες τηλεσκοπίων και όσοι διαθέτουν κιάλια μπορούν ακόμα να δουν τον κομήτη Lovejoy (C/2014 Q2), καθώς λάμπει στο πέμπτο μέγεθος. Ο εντυπωσιακός πράσινος κομήτης είναι δημοφιλής στους ουρανό-παρατηρητές από τον Δεκέμβριο. Ο παγωμένος επισκέπτης θα περνά μέσα από τον αστερισμό του Περσέα, καθώς τα άστρα αυτά θα βρίσκονται αργά στο χαμηλό βορειοδυτικό νυχτερινό ουρανό. Ο κομήτης θα εξακολουθεί να είναι αρκετά εύκολος να εντοπιστεί με κιάλια, χάρη στην εγγύτητά του με το τέταρτου μεγέθους αστέρι φ Περσέως. Και κατά σύμπτωση, ο Lovejoy θα είναι κοντά στο Μεσσιέ 76, το Νεφέλωμα του Μικρού Αλτήρα, το οποίο είναι ένα αέριο απομεινάρι ενός άστρο σαν τον Ήλιο. Βρίσκεται περίπου 6.400 έτη φωτός από τη Γη και έχει εύρος περίπου τρία έτη φωτός. (Διαβάστε περισσότερα για τον αστερισμό του Περσέα εδώ: http://nightskygreece.blogspot.gr/2014/04/blog-post_9.html )

Το Νεφέλωμα του Μικρού Αλτήρα
Photo Credit & Copyright: Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/University of Arizona

Σεληνιακό Τρίγωνο. Μετά τη δύση του ήλιου την Παρασκευή, 20 Φεβρουαρίου, κοιτάξτε προς τα νοτιοδυτικά για ένα σφιχτό τριγωνικό σχηματισμό από ένα λεπτό μισοφέγγαρο, την λαμπρή Αφροδίτη και τον κατακόκκινο Άρη. Τα τρία ουράνια αντικείμενα θα είναι τόσο κοντά μεταξύ τους που θα είστε σε θέση να τα καλύψετε σχεδόν με τον αντίχειρά σας στο μήκος του βραχίονα, δίνοντας μια όμορφη ευκαιρία για φωτογραφία.

Αφροδίτη και Άρης. Από το Σάββατο, 21 Φεβρουαρίου, η Θεά του Έρωτα και ο Θεός του Πολέμου θα έχουν την πιο κοντινή συνάντηση τους για φέτος στον ουρανό μας το σούρουπο. Με το φεγγάρι να κοιτάζει κάτω στο κοσμικό δίδυμο, η Αφροδίτη και ο Άρης θα φαίνονται να απέχουν λιγότερο από μισή μοίρα.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ειρήνη Μαντζουράνη

Τρίτη 10 Φεβρουαρίου 2015

Πέντε Αστρονομικά Γεγονότα, Αυτή Την Εβδομάδα: Η Σελήνη Συναντά Σμήνη Αστέρων

Photo Credit: Roy Cohutta

Ψάχνετε για το τέλειο δώρο την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου; Μερικά στολίδια του βαθέως ουρανού προσφέρονται στους αστροπαρατηρητές αυτή την εβδομάδα, ενόψει της ρομαντικής γιορτής, χάρη στη Σελήνη που μας δείχνει τον δρόμο.

Ζωδιακό Φως. Περίπου μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα της Δευτέρα, 9 Φεβρουαρίου, και για το υπόλοιπο αυτής της εβδομάδας, οι έμπειροι παρατηρητές του ουρανού στο βόρειο ημισφαίριο μπορούν να ψάξουν ένα από τα πιο όμορφα και αιθέρια αστρονομικά φαινόμενα, το ζωδιακό φως. Αυτή η δέσμη φωτός σε σχήμα πυραμίδας, προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία που ανακλάται από την κοσμική σκόνη μεταξύ των πλανητών. Η καλύτερη στιγμή για να πιάσετε αυτό το αμυδρό φως είναι περίπου μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, κοιτάξτε προς το δυτικό ορίζοντα από σκοτεινό τοπίο.


Ζωδιακό Φως
Photo Credit: Konstantinos Basilakakos Phototgraphy

Η Σελήνη και Η Παρθένος. Αργά το βράδυ της Δευτέρας, 9 Φεβρουαρίου, ρίξτε μια ματιά στην σελήνη, η οποία θα σας δείξει τον δρόμο για το 250 έτη φωτός μακρινό μπλε αστέρι, Στάχυ, στον αστερισμό της Παρθένου. O σπινθηροβόλος Στάχυς θα απέχει μόλις 6 μοίρες από το φεγγάρι, λίγο περισσότερο από το πλάτος της γροθιάς σας στο μήκος του βραχίονα. Ο Στάχυς κατατάσσεται ως το 15ο πιο λαμπρό αστέρι, ενώ στην πραγματικότητα είναι ένα διπλό άστρο, του οποίου οι δύο αστρικές σφαίρες είναι σε τροχιά η μία γύρω από την άλλη, απέχοντας μόνο 11 εκατομμύρια μίλια (17,7 εκατομμύρια χιλιόμετρα), πιο σφιχτά από ότι Ερμή περιφέρεται γύρω από τον ήλιο στο ηλιακό μας σύστημα. 


Ο Στάχυς, το κύριο αστέρι του αστερισμού της Παρθένου.
Photo Credit: Greg Parker

H Σελήνη και O Κρόνος. Όσοι ξυπνούν νωρίς την Πέμπτη, 12 Φεβρουαρίου, μπορούν να δουν το τελευταίο τέταρτο του φεγγαριού να δείχνει τον Κρόνο και το φωτεινό πορτοκαλί αστέρι Αντάρη τις ώρες πριν την αυγή. Από το πρωί της Παρασκευής, η σελήνη θα έχει περάσει στην απέναντι πλευρά του Κρόνου. Το κοσμικό δίδυμο και ο 600 έτη φωτός μακρινός Αντάρης, θα αποτελέσουν ένα ξεχωριστό τριγωνικό σχήμα. Στρέψτε το μικρό τηλεσκόπιο σας στον πραγματικό "Άρχοντα των Δαχτυλιδιών" και παρατηρείστε τη συνοδεία των δορυφόρων του.


Ο Αστερισμός του Σκορπιού
Photo Credit: Akira Fujii/David Malin

Σελήνη και Messier 9. Οι ουρανό-παρατηρητές τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου 14 Φεβρουαρίου, μπορεί να παρατηρήσουν το γιγάντιο σφαιρωτό σμήνος αστέρων Μεσσιέ 9, να αιωρείται στην άκρη του Γαλαξία μας. Με μέγεθος 7,7, αυτό το σμήνος εκατοντάδων χιλιάδων αστεριών εμφανίζεται ως μία μικρή, θολή κηλίδα μέσα από κιάλια. Ωστόσο, ένα μικρό ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο θα εμφανίσει ορισμένα από τα εξωτερικά αστέρια που περιβάλλουν τον πυρήνα του. Ενώ το Μεσσιέ 9 βρίσκεται περίπου 26.000 έτη φωτός μακριά, εμφανίζεται μόνο 2 μοίρες στην επάνω δεξιά πλευρά της σελήνης, μια απόσταση που ισοδυναμεί με τέσσερις σεληνιακούς δίσκους δίπλα-δίπλα.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble έχει δει μέσα σε αυτή
την αστρική μπάλα 250.000 ξεχωριστά αστέρια.
Photo Credit: NASA & ESA

Σελήνη και Messier 25. Μέχρι την Κυριακή, 15 Φεβρουαρίου, ο φυσικός δορυφόρος της Γης θα πάρει τη θέση του δίπλα σε ένα άλλο θησαυρό του βαθέως ουρανού που ονομάζεται Μεσσιέ 25. Αυτό το ιστορικό σμήνος αστέρων ανακαλύφθηκε γύρω στο 1745 αλλά δεν καταγράφτηκε, ξανά ανακαλύφθηκε το 1866. Το ανοιχτό σμήνος αστέρων όταν το βλέπουμε από ένα σκοτεινό μέρος μοιάζει με μια αχνή κηλίδα με γυμνό μάτι. Αλλά κιάλια θα αποκαλύψουν περίπου τρεις δεκάδες αστέρια μαζεμένα όλα τους να κάθονται περίπου 2.000 έτη φωτός μακριά από τη Γη.

Το σμήνος αστέρων Messier 25
Photo Credit: Siggi Kohlert, astroimages.de


ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ειρήνη Μαντζουράνη

Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2015

Δείτε Απόψε Τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό Στον Ουρανό

Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός
Photo Credit: Last Reflection

Δείτε τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) απόψε, Σάββατο 7 Φεβρουαρίου, στις 6.20 μ.μ. στον ουρανό. Θα είναι ορατός για 5 λεπτά, με μέγιστο ύψος τις 73 μοίρες. Θα εμφανιστεί από τα Νοτιοδυτικά με κατεύθυνση προς τα Βορειοανατολικά.

ISS over the night sky
Photo Credit: Virtual Astronomer

Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου 2015

Δείτε Απόψε Τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό Στον Ουρανό

Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) πάνω από την Μαδρίτη, Ισπανία.
Photo Credit: Jose Luis Sanchez Cifuentes

Δείτε τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) απόψε, Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου, και ώρα 7.13 μ.μ. στον ουρανό. Θα είναι ορατός για 2 λεπτά, με μέγιστο ύψος τις 53 μοίρες. Θα εμφανιστεί από τα Δυτικά με κατεύθυνση τα Βόρεια-Βορειοανατολικά.

Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός πάνω από το Καρπενήσι.
Photo Credit: Jim Deligeorgopoulos Photography

Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου 2015

Δείτε Απόψε Τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό Στον Ουρανό

Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS) πάνω από την Mallorca, Ισπανία.
Photo Credit: Christine Jackson

Δείτε τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) απόψε, Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου, στις 7.20 μ.μ. στον ουρανό. Θα είναι ορατός για 3 λεπτά, με μέγιστο ύψος τις 56 μοίρες. Θα εμφανιστεί από τα Νοτιοδυτικά με κατεύθυνση προς τα Νοτιοανατολικά.

Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ISS)
Photo Credit: Jose Luis Sanchez Cifuentes

Τρίτη 3 Φεβρουαρίου 2015

Έξι Αστρονομικά Γεγονότα, Αυτή Την Εβδομάδα: Ο Δίας, Η Ήρα και Ζωδιακό Φως

Ο αστεροειδής Ήρα φωτογραφήθηκε το 2003, με ένα ειδικό σύστημα οπτικών
 στο τηλεσκόπιο Χούκερ στο Αστεροσκοπείο του όρους Γουίλσον.
Photo Credit: Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics 

Απολαύστε τον ουρανό αυτή την εβδομάδα, βλέποντας την καλύτερη εμφάνιση του Δία για το 2015. Μπορείτε επίσης να παρατηρήσετε ένα μεγάλο αστεροειδή και ένα αμυδρό φως σε όλο τον νυχτερινό ουρανό.

Σελήνη και Δίας. Ψάξτε για την πανσέληνο στον ανατολικό ουρανό δίπλα στο φωτεινό Δία νωρίς το απόγευμα της Τρίτης, 3 Φεβρουαρίου. Το κοσμικό ζευγάρι θα εμφανιστεί να απέχει περίπου 5 μοίρες - ίσο με περίπου το πλάτος των τριών μεσαίων δαχτύλων σας στο μήκος του βραχίονα. Αν και τα δύο αντικείμενα φαίνονται να είναι πολύ κοντά, αυτό είναι απλώς μια οπτική ψευδαίσθηση. Στην πραγματικότητα, το φεγγάρι βρίσκεται 1.3 δευτερόλεπτα φωτός από τη Γη, ενώ ο Δίας είναι 36 λεπτά φωτός μακριά.

Σελήνη και Βασιλίσκος. Μέχρι το επόμενο βράδυ, την Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου, το φεγγάρι θα προσεγγίσει τον μπλε-λευκό άστρο Βασιλίσκο, 79 έτη φωτός μακριά, το οποίο σηματοδοτεί την καρδιά του μυθικού Λέοντα.

Αστεροειδής Ήρα. Για να δείτε ένα από τους μεγαλύτερους γνωστούς αστεροειδείς να λάμπει στο φωτεινότερο του σημείο για φέτος, κοιτάξτε προς τον αστερισμό της Ύδρας να ανατέλλει μετά το τοπικό σούρουπο την Πέμπτη, 5 Φεβρουαρίου. Φωτίζοντας με μέγεθος 8, η 160 μιλίων σε εύρος (260 χιλιόμετρα) Ήρα θα είναι ορατή με κιάλια ή μικρά τηλεσκόπια. Η Ήρα εμφανίζεται περίπου 3 μοίρες δυτικά του αχνού αστεριού δ της Ύδρας.

Ο Δίας Σε Αντίθεση. Ψάξτε για τον Δία στην καλύτερη και πιο λαμπρή του εμφάνιση στον ουρανό το βράδυ για φέτος, την Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου. Ο μεγαλύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος φτάνει επίσημα σε αντίθεση που σημαίνει ότι είναι στην αντίθετη πλευρά του ουρανού από τον ήλιο και θα είναι ορατός από τη δύση του ηλίου έως την ανατολή. Επιπλέον, μπορείτε να παρατηρήσετε την ακολουθία των δορυφόρων του μέσα από κιάλια.

Ζωδιακό Φως. Περίπου μία ώρα μετά την δύση του ηλίου το Σάββατο, 7 Φεβρουαρίου, και για τις επόμενες δύο εβδομάδες, οι έμπειροι ουρανό-παρατηρητές στο βόρειο ημισφαίριο μπορείτε να ψάξετε και να παρατηρήσετε ένα από τα πιο όμορφα αστρονομικά φαινόμενα: το ζωδιακό φως. Αυτή η δέσμη φωτός σε σχήμα πυραμίδας εύκολα συγχέεται με τα φώτα μίας μακρινής πόλης ακριβώς πάνω από το σκοτεινό ορίζοντα στην ύπαιθρο. Ονομάζεται επίσης "Ψευδής Αυγή". Αλλά αυτό το φως είναι πιο αιθέριο, προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία που ανακλάται από την κοσμική σκόνη μεταξύ των πλανητών. Η καλύτερη στιγμή για να παρατηρήσετε αυτό το αμυδρό φως του ουρανού είναι περίπου μία ώρα μετά το ηλιοβασίλεμα, κοιτάζοντας προς το δυτικό ορίζοντα από σκοτεινό τοπίο. Αυτό το ουράνιο φαινόμενο είναι πραγματικά η αντανάκλαση δισεκατομμυρίων σωματιδίων μεγέθους σκόνης που απόμειναν πίσω στο διαπλανητικό διάστημα αφού σχηματίστηκαν οι πλανήτες περίπου 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.

Το Ζωδιακό Φως
Photo Credit: Konstantinos Basilakakos Photography

Άλφα Κενταυρίδες. Οι ουρανό-παρατηρητές στο νότιο ημισφαίριο θα παρακολουθήσουν μια μέτρια βροχή μετεωριτών την Κυριακή 8 Φεβρουαρίου. Ψάξτε για τους διάττοντες μετά το τοπικό σούρουπο και πριν από την αυγή της επόμενης ημέρας.


ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ειρήνη Μαντζουράνη