Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2014

Το Φθινόπωρο Ξεκινάει: Απομυθοποιώντας Την Ισημερία

Εποχιακό Διάγραμμα
Photo Credit: NOAA

Βαρεθήκατε τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες; Είστε τυχεροί, αφού αστρονομικά μιλώντας το φθινόπωρο στο Βόρειο Ημισφαίριο ξεκινάει!!

Τη Δευτέρα 22 του Σεπτεμβρίου, στις 10:29 μ.μ. EDT, δηλαδή 5:29 π.μ. στις 23 Σεπτεμβρίου ώρα Ελλάδος, το φθινόπωρο αρχίζει αστρονομικά στο βόρειο ημισφαίριο. Αυτό σηματοδοτεί επίσης την έναρξη της άνοιξης στο Νότιο Ημισφαίριο του πλανήτη. 

Η ημερομηνία αυτή ονομάζεται ισημερία, από το λατινικό "Equinox" που σημαίνει "ίση νύχτα" αναφερόμενο στο γεγονός ότι η ημέρα και η νύχτα αυτή την ημέρα έχουν ίδια διάρκεια σε όλο τον κόσμο. Αλλά αυτό δεν είναι απόλυτα σωστό.

Όχι Τόσο Ίσα

Η αναφορά στην ισημερία ως μια χρονική περίοδος ίσης μέρας και νύχτας είναι μια βολική υπεραπλούστευση. Γιατί πρώτον, αντιμετωπίζει το βράδυ ως απλά την χρονική περίοδο που ο ήλιος είναι κάτω από τον ορίζοντα, και αγνοεί εντελώς το λυκόφως. Αν ο ήλιος δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα φωτεινό σημείο στον ουρανό και αν η Γη δεν είχε ατμόσφαιρα, τότε κατά τη στιγμή της ισημερίας, ο ήλιος πράγματι θα περνούσε το ήμισυ της διαδρομής του πάνω από τον ορίζοντα και κατά το ήμισυ κάτω. 

Αλλά στην πραγματικότητα, η ατμοσφαιρική διάθλαση αυξάνει τo δίσκο του ήλιου παραπάνω από τη δική του φαινομενική διάμετρο, καθώς ανατέλλει ή δύει. Έτσι, όταν ο ήλιος μοιάζει με μια κόκκινο-πορτοκαλί μπάλα που απλά κάθεται στον ορίζοντα, είναι πραγματικά μια οπτική ψευδαίσθηση. Στην πραγματικότητα είναι εντελώς κάτω από τον ορίζοντα. 

Εκτός από τη διάθλαση που επισπεύδει την ανατολή και καθυστερεί το ηλιοβασίλεμα, υπάρχει ένας άλλος παράγοντας που κάνει το φως της ημέρας περισσότερο από την νύχτα σε μία ισημερία: Η ανατολή και η δύση του ηλίου ορίζονται ως οι χρονικές περίοδοι, όταν το πρώτο ή το τελευταίο στίγμα του άνω ή κάτω άκρου του ήλιου - όχι το κέντρο του δίσκου του - είναι ορατό πάνω από τον ορίζοντα.

Στο Βόρειο Πόλο, ο ήλιος σήμερα εντοπίζεται έξω από ένα 360-μοιρών κύκλο γύρω από ολόκληρο τον ουρανό, καθώς φαίνεται να περνάει ακριβώς πάνω από την άκρη του ορίζοντα. Κατά τη στιγμή της φθινοπωρινής ισημερίας του τρέχοντος έτους, θα πρέπει θεωρητικά να εξαφανιστεί εντελώς από την θέα, αλλά ο δίσκος του θα εξακολουθεί να αιωρείται ακριβώς πάνω από τον ορίζοντα. Δεν είναι μέχρι 52 ώρες και 10 λεπτά αργότερα που το τελευταίο στίγμα του άνω άκρου του ήλιου τελικά θα βγει εντελώς από την θέα. 

Όχι Τόσο Σκοτεινά Όσο Φαίνεται

Ορισμένοι αστρονομικοί μύθοι πεθαίνουν δύσκολα. Ένας από αυτούς είναι ότι ολόκληρη η περιοχή της Αρκτικής βιώνει έξι μήνες με το φως της ημέρας και έξι μήνες σκότους. Συχνά, η «νύχτα» ορίζεται απλώς από τη στιγμή που ο ήλιος είναι κάτω από τον ορίζοντα, σαν να μην υπάρχει το λυκόφως. Αυτή η πλάνη επαναλαμβάνεται σε αναρίθμητα βιβλία γεωγραφίας, καθώς και σε ταξιδιωτικά άρθρα και οδηγούς. 

Αλλά το λυκόφως φωτίζει τον ουρανό σε κάποιο βαθμό, όταν το άνω άκρο του ήλιου είναι λιγότερο από 18 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα. Αυτό σηματοδοτεί το όριο του αστρονομικού λυκόφωτος, όταν ο ουρανός είναι πράγματι εντελώς σκοτεινός από ορίζοντα σε ορίζοντα. 

Υπάρχουν δύο άλλα είδη του λυκόφωτος. Το Πολιτικό Λυκόφως και το Ναυτικό Λυκόφως. (Δείτε Την Ιστορία Του Λυκόφωτος εδώ: http://nightskygreece.blogspot.gr/2014/07/blog-post_2.html )

Έτσι, ακόμη και στο Βόρειο Πόλο, ενώ ο ήλιος εξαφανίζεται από την θέα για έξι μήνες από τις 25 Σεπτεμβρίου, είναι δύσκολο να πούμε ότι επικρατεί «απόλυτο σκοτάδι». Στην πραγματικότητα, το πολιτικό λυκόφως δεν τελειώνει εκεί μέχρι τις 8 Οκτωβρίου. 

Όταν ο ήλιος πέφτει 12 μοίρες κάτω από τον ορίζοντα, σηματοδοτείται το τέλος του ναυτικού λυκόφωτος, όταν ο θαλάσσιος ορίζοντας είναι δυσδιάκριτος. Στην πραγματικότητα, μετά το τέλος του ναυτικού λυκόφωτος, οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν πως το βράδυ έχει αρχίσει. Στο Βόρειο Πόλο, το ναυτικό λυκόφως δεν τελειώνει μέχρι τις 25 Οκτωβρίου. Τέλος, το αστρονομικό λυκόφως - όταν ο ουρανός γίνεται πράγματι εντελώς σκοτεινός - τελειώνει στις 13 Νοεμβρίου. Στη συνέχεια, παραμένει διαρκώς σκοτεινά μέχρι τις 29 Ιανουαρίου, όταν οι κύκλοι του λυκόφωτος ξεκινήσουν από την αρχή. Έτσι, στο Βόρειο Πόλο, η διάρκεια των 24 ωρών σκοταδιών διαρκεί περίπου 11 εβδομάδες, όχι έξι μήνες.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ειρήνη Μαντζουράνη
Facebook Page: Night Sky Greece, https://www.facebook.com/nightskygreece
Πηγή: http://www.space.com


1 σχόλιο:

  1. Λεπτομέρειες όχι και τόσο ενδιαφέρουσες.... Από την στιγμή που στις 23 Σεπτεμβρίου ο Ήλιος ανατέλλει στις 05:30 U.T. και δύει 17:39 U.T. ενώ τις προηγούμενες μέρες ανέτειλε ενωρίτερα και έδυε αργότερα και τις επόμενες ανατέλλει αργότερα και δύει ενωρίτερα, η 23 Σεπτεμβρίου πρακτικά είναι η μέρα της ισημερίας ή "Equinox" όπως την ονομάζουν οι αντιγραφείς μας Λατίνοι....

    ΑπάντησηΔιαγραφή