Το Αστέρι Του Βορρά - Ο Πολικός Αστέρας

Ο Πολικός Αστέρας
Photo Credit: Konstantinos Basilakakos Photography

Το Αστέρι Του Βορρά έχει παραμείνει αιώνια διαβεβαίωση για τους βόρειους ταξιδιώτες και τους θαλασσοπόρους κατά τη διάρκεια των αιώνων. Αλλά πρόσφατες και ιστορικές έρευνες αποκαλύπτουν ότι το σταθερό αστέρι στην πραγματικότητα αλλάζει.

Στην άκρη της ουράς της Μικρής Άρκτου βρίσκεται το λαμπρότερο άστρο του αστερισμού, ο Πολικός Αστέρας, γνωστός και ως Βόρειος Αστέρας, επειδή βρίσκεται κοντά στο Βόρειο Ουράνιο Πόλο, γύρω από τον οποίο μοιάζουν να περιστρέφονται όλα τα άστρα στην διάρκεια της νύχτας.

Ο Πολικός Αστέρας είναι ένα δευτέρου μεγέθους άστρο που εντοπίζεται ευκολότερα αν χρησιμοποιήσουμε ως δείκτες δύο από τα μεγάλα άστρα της Μεγάλης Άρκτου. Οι Μεράκ (β Μεγάλης Άρκτου) και Ντούμπε (α Μεγάλης Άρκτου) είναι από κοινού γνωστοί ως Δείκτες, επειδή αν τραβήξουμε μία γραμμή, θα δείχνει τον Πολικό Αστέρα. Είναι ένας ασφαλής τρόπος για να βρίσκουμε τον Βορρά.

Η νοητή γραμμή που περνά από τους Μεράκ και Ντούμπε και δείχνει τον Πολικό αστέρα.
Photo Credit: Konstantinos Basilakakos Photography

Ο Πολικός Αστέρας είναι ένας φωτεινός υπεργίγαντας, που απομακρύνεται από το Ηλιακό Σύστημα με ταχύτητα 17 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο. Πρόκειται για τριπλό αστέρα, ο πρώτος συνοδός του, ο β Πολικού Αστέρα, ένας κίτρινος νάνος. Το 1929 ανακαλύφθηκε φασματοσκοπικώς η ύπαρξη του δεύτερου συνοδού, επίσης νάνου αστέρα, του αβ Πολικού Αστέρα. Η απόσταση του συνοδού αυτού από τον κύριο αστέρα είναι «μόνο» 3 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Ο τρίτος συνοδός του είναι ένας μεταβλητός αστέρας και συγκεκριμένα είναι ένας Κηφείδης. Μάλιστα είναι ο πλησιέστερος στην Γη Κηφείδης. Η περίοδος μεταβολής είναι 3 ημέρες 23 ώρες 17 λεπτά (3,97 ημέρες), αυξανόμενη κατά 8 δευτερόλεπτα ανά έτος. Πρόσφατες έρευνες εξάλλου υποδεικνύουν ότι ο αστέρας είναι 2,5 φορές φωτεινότερος κατά μέσο όρο σήμερα από ότι την εποχή του Πτολεμαίου.

Ο Βόρειος Αστέρας, στην άκρη της ουράς της Μικρής Άρκτου, είναι - προς το παρόν - ο Πολικός Αστέρας. Βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη της μίας μοίρας από το Βόρειο Ουράνιο Πόλο και πλησιάζει όλο και πιο κοντά. Θα φτάσει το εγγύτερο σημείο το 2095!! Ο Βόρειος Αστέρας όμως δεν ήταν πάντα ο Πολικός, ούτε θα συνεχίσει να είναι και στο μέλλον. Εξαιτίας της ελαφράς περιστροφής του άξονα της Γης (μετάπτωση), ο Βόρειος Ουράνιος Πόλος διαγράφει ένα κύκλο στον ουρανό, ο οποίος ολοκληρώνεται κάθε 26.000 χρόνια περίπου.

Στην εποχή της αρχαίας Ελλάδας ο σημερινός Πολικός Αστέρας απείχε πολύ από τον Πόλο - πάνω από 14 μοίρες το 450 π.Χ. - και βέβαια ήταν γνωστός με άλλο όνομα: ονομαζόταν Φοινίκη. Τότε κανένα αρκετά λαμπρό άστρο δεν έπαιζε το ρόλο του άστρου του βορρά.

Ο Πολικός Αστέρας θεωρείτε "το χρησιμότερο πρακτικά αστέρι στον ουρανό", επειδή όχι μόνο βοηθά και χρησιμεύει στη ναυσιπλοΐα αλλά και στην εύρεση του βορρά από ξηρά και θάλασσα στην οποιαδήποτε ξάστερη νύχτα: βρίσκεται πρακτικά στο ίδιο σημείο, οποιαδήποτε ώρα του 24ώρου και οποιαδήποτε στιγμή του έτους.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ειρήνη Μαντζουράνη

Facebook Page: https://www.facebook.com/nightskygreece