Το Ευρωπαϊκό Υπερβολικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο

Το Μεγαλύτερο Μάτι Του Κόσμου Προς Τον Ουρανό
Photo Credit: ESO

Εξαιρετικά Μεγάλα Τηλεσκόπια θεωρούνται παγκοσμίως ως μία από τις ύψιστες προτεραιότητες της επίγειας αστρονομίας. Θα αναβαθμίσουν πολύ την γνώση στην αστροφυσική και θα επιτρέψουν λεπτομερείς μελέτες θεμάτων συμπεριλαμβανομένων των πλανητών γύρω από άλλα αστέρια, τα πρώτα αντικείμενα στο Σύμπαν, σούπερ-τεράστιες μαύρες τρύπες, καθώς και τη φύση και την κατανομή της σκοτεινής ύλης και της σκοτεινής ενέργειας που κυριαρχούν στο Σύμπαν.

Από το τέλος του 2005 η ESO (European Southern Observatory-Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο) έχει εργαστεί από κοινού με την κοινότητα των Ευρωπαίων αστρονόμων και αστροφυσικών για να καθορίσουν το νέο γιγαντιαίο τηλεσκόπιο που χρειάζεται μέχρι τα μέσα της επόμενης δεκαετίας. Περισσότεροι από 100 αστρονόμοι από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες έχουν εμπλακεί καθ'όλη την διάρκεια του 2006, βοηθώντας τα Γραφεία Σχεδίου της ESO να παράγουν μια νέα ιδέα, στην οποία η εκτέλεση, το κόστος, το χρονοδιάγραμμα και ο κίνδυνος να αξιολογηθούν προσεκτικά.

Ονομαζόμενο E-ELT από το European Extremely Large Telescope, αυτή η επαναστατική νέα επίγεια ιδέα τηλεσκοπίου θα έχει ένα 39-μέτρα κύριο κάτοπτρο και θα είναι το μεγαλύτερο οπτικό/εγγύς υπέρυθρο τηλεσκόπιο στον κόσμο: "το μεγαλύτερο μάτι του κόσμου προς τον ουρανό" .

Το τηλεσκόπιο, που αναμένεται να είναι έτοιμο το 2022, κατασκευάζεται από μία κοινοπραξία 15 χωρών και θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες διακρατικές επιστημονικές συνεργασίες στην παγκόσμια ιστορία.

Εξάλλου, μια άλλη αξιοσημείωτη εξέλιξη ήταν ότι πλέον είναι πλήρες το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο της Γης, το ALMA (Atacama Large Millimeter Array), επίσης του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO), που βρίσκεται εγκατεστημένο στην κατάξερη έρημο Ατακάμα της Χιλής, σε υψόμετρο περίπου 5.000 μέτρων.

Η τελευταία από τις συνολικά 66 τεράστιες κεραίες του τηλεσκοπίου μόλις έφτασε στην περιοχή. Οι κεραίες, που είναι «πιάτα» διαμέτρου 12 μέτρων η κάθε μία, συναρμολογούνται και δοκιμάζονται σε χαμηλότερο υψόμετρο (2.900 μέτρων) και σταδιακά μετακινούνται στην τελική θέση τους πάνω σε τεράστια φορτηγά που έχουν 28 γιγάντιους τροχούς.

Σύντομα οι 66 κεραίες του τηλεσκοπίου ALMA θα λειτουργούν από κοινού, δίνοντας έτσι αυξημένες δυνατότητες στο τηλεσκόπιο, το οποίο ήδη, έστω και με λιγότερα «πιάτα» όλο αυτό το διάστημα (και παρά τις απεργίες των εργαζομένων που ζητούν μεγαλύτερες αμοιβές λόγω των δύσκολων συνθηκών εργασίας σε τόσο ακραίο περιβάλλον), έχει ήδη κάνει σημαντικές αστρονομικές παρατηρήσεις.