Γιατί Οι Διπλοί Αστέρες Είναι Άφθονοι

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Σείριου Α και Β. Ο Σείριος Α είναι ο μεγαλύτερος από τα δύο αστέρια.
Photo Credit: NASA, ESA Credit: G. Bacon (STScI)

Ο καθένας χρειάζεται λίγο χρόνο μόνος του - ακόμα και τα αστέρια. Οι αστρονόμοι σήμερα πιστεύουν ότι έχουν μια εξήγηση ως προς το γιατί τόσα πολλά αστέρια είναι μονά ή διπλά αστέρια. 

Ενώ τα περισσότερα άστρα γεννιούνται σε αστρικά σμήνη, η μεγάλη πλειοψηφία που βλέπουμε σε ολόκληρο το σύμπαν περνούν τη ζωή τους ως μονά ή διπλά αστέρια. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο Astrophysical Journal δείχνει γιατί τόσα πολλά αστέρια που βλέπουμε όταν κοιτάμε πάνω στο νυχτερινό ουρανό περιπλανιούνται μακριά από τις φωλιές τους. 

Σχεδόν τα δύο τρίτα των αστέρων σε απόσταση 81 ετών φωτός από τη Γη, αποδεικνύεται ότι είναι μέρος ενός δυαδικού ή πολλαπλού σύστημα. Στη μελέτη, ο αστρονόμος Alan Boss του Ιδρύματος Carnegie της Ουάσιγκτον συνδύασε δεδομένα παρατήρησης και θεωρητικά μοντέλα για να αποκαλύψει ότι ενώ τα περισσότερα αστέρια πράγματι γεννήθηκαν μέσα σε σμήνη, συμπεριλαμβανομένου του ήλιου, πολλά απλά διώχθηκαν από την ομάδα που αποτελεί το σπίτι τους, επειδή προκαλούσαν βαρυτική αστάθεια για το υπόλοιπο της οικογένειάς τους. 

Αυτό που δείχνει η μοντελοποίηση του Boss είναι ότι τα μαγνητικά πεδία προέρχονται από τα νεογέννητα άστρα και καθορίζουν την επέκταση ενός νέφους σχηματισμού άστρων. Πάνω από μια ορισμένη ένταση μαγνητικού πεδίου σχηματίζονται μονά νεογέννητα αστέρια, ενώ κάτω από αυτή την ένταση, σχηματίζονται πολλαπλά συστήματα αστεριών. 

Και εξαιτίας της προφανής επικράτησης των δυαδικών αστρικών συστημάτων, αυτή η διαδικασία κατάρρευσης των νεφών είναι πιο πιθανό να είναι μέρος της κληρονομιάς των περισσότερων άστρων που βλέπουμε γύρω μας. 

"Όταν κοιτάζουμε προς τα πάνω στο νυχτερινό ουρανό, το ανθρώπινο μάτι δεν μπορεί να δει ότι τα διπλά αστέρια είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Αυτοί οι νέοι υπολογισμοί βοηθούν να εξηγήσουμε γιατί τα διπλά αστέρια είναι τόσο άφθονα.", εξήγησε ο Boss σε μια δήλωση. 

Δείτε Μόνοι Σας

Οι διπλοί αστέρες αποτελούν μερικούς τους πιο εύκολους στόχους παρατήρησης για αρχάριους και για όσους βρίσκονται εντός των ορίων της πόλης. Εδώ είναι μερικά από τα καλύτερα παραδείγματα, χρησιμοποιώντας τίποτα περισσότερο από τα μάτια σας, είτε κιάλια ή μικρά ερασιτεχνικά τηλεσκόπια.

 Μιζάρ και Αλκόρ: Αυτό το διάσημο και πιο εύκολο, από όλα τα διπλά αστέρια εμφανίζεται ως το μεσαίο «αστέρι» στην λαβή της Μεγάλης Άρκτου. Αιώνες πριν, η ικανότητα να διαχωρίσει κανείς τον Μιζάρ (Mizar) και τον Αλκόρ (Alcor) ήταν μια δοκιμασία για καλή όραση μεταξύ κυνηγών στην αρχαία Περσία και ήταν γνωστό ως το άλογο και ο αναβάτης.

Ο Μιζάρ, ο φωτεινότερος αστέρας και ο συνοδός του Αλκόρ, ο αμυδρότερος.
Photo Credit: ESO Online Digitized Sky Survey

Ωστόσο, μια άλλη έκπληξη σας περιμένει αν παρατηρήσετε το αστρικό ζευγάρι μέσα από ένα τηλεσκόπιο. Κοιτάξτε προσεκτικά το λαμπρότερο από τα δύο άστρα, τον Μιζάρ, και θα παρατηρήσετε μέσα από το προσοφθάλμιο ότι αυτό το ίδιο είναι ένα διπλό αστέρι, έχοντας έναν πιο αμυδρό συνοδό. 

Απίστευτο και όμως αληθινό, κάθε ένα από αυτά τα αστέρια είναι διπλά, έτσι ο Μιζάρ είναι ένα τετραπλό σύστημα αστέρων. Αλλά αυτοί οι μικροί συνοδοί είναι εκτός πεδίου για τα ερασιτεχνικά τηλεσκόπια και μπορούν να ανιχνευθούν μόνο με φασματικές μετρήσεις από μεγάλα παρατηρητήρια.

Διπλά Διπλός στη Λύρα: Ο ε1 και ο ε2 της Λύρας είναι ένα άλλο τετραπλό σύστημα αστέρων, ένα μεγάλο διπλά-διπλό ζεύγος αστέρων δίπλα στο Βέγα, το πιο λαμπρό αστέρι του αστερισμού της Λύρας. Αυτός ο ξεχωριστός διπλός αστέρας είναι εύκολος να εντοπιστεί με κιάλια, ακόμη και από τις πόλεις, χάρη στην εγγύτητά του με το Θερινό Τρίγωνο. (Διαβάστε για το Θερινό Τρίγωνο εδώ: http://nightskygreece.blogspot.gr/2014/03/blog-post_25.html )

O ε1 και ο ε2 της Λύρας.
Photo Credit: ESO Digitized Survey

Και πάλι, όπως και με τον Μιζάρ και τον Αλκόρ, αν κοιτάξετε με ένα μικρό τηλεσκόπιο, το καθένα είναι διπλό το ίδιο όταν προβάλλεται σε υψηλή μεγέθυνση. Ένα εκπληκτικά όμορφο θέαμα που δεν πρέπει να χάσετε.

Διαβάστε για τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου εδώ: http://nightskygreece.blogspot.gr/2014/03/blog-post_24.html

Διαβάστε για τον αστερισμό της Λύρας 

εδώ: http://nightskygreece.blogspot.gr/2014/04/blog-post_16.html

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ειρήνη Μαντζουράνη